ابوعطای ایرانی

همه چیز درباره ی ساز ابوعطا

آوای فردا_ سایه برین: ابوعطا یکی از آوازهای موسیقی ایرانی و از ملحقات دستگاه شور دانسته است. این آواز بر محوریت دستگاه شور است اما شروع آن از درجهٔ دوم شور است و نت شاهد آن درجهٔ چهارم شور است. اجرای آواز ابوعطا معمولاً با فرود به محور اصلی دستگاه شور خاتمه می‌یابد. علت نامگذاری ابوعطا به این نام مشخص نیست. نام های دیگر آن سارنج و دستان عرب است و ممکن است با یکی ازراگاهای همنام هندی مرتبط باشد.
فرصت‌الدوله شیرازی معتقد است ابوعطا همان سارنج است. سارنج یکی از شعبه‌های بیست و چهارگانهٔ موسیقی قدیم ایران است و آواز ابوعطا را قسمی از فرود شور تلقی می‌کند. گن‌ایچی تسوگه نیز احتمال ارتباط بین ابوعطا با یکی از راگاهای هندی به نام سارَنگ را مطرح می‌کند. با این حال نام سارنج نیز در مآخذ قدیمی موسیقی ایرانی دیده نمی‌شود. حدس زده می‌شود که نام ابوعطا از دوران ناصری رواج یافته باشد.
گوشهٔ حجاز در آواز ابوعطا نقشی کلیدی دارد و اوج آواز ابوعطا در این گوشه اجرا می‌شود. احساس ابوعطا مثل دستگاه شور است. آواز ابوعطا غم‌انگیز و سوزناک است و گوشه ی حجاز آن دارای حال و هوای عربی است. به همین دلیل بخشی از موسیقی مذهبی ایران نظیر اذان و قرائت قرآن معمولاً در گوشهٔ حجاز اجرا می‌شود.
آواز ابوعطا در موسیقی بومی ایران بسیار رایج است.
قطعات معروفی که در آواز ابوعطا سروده شده اند عبارت اند از :

_ قطعهٔ «مگر نسیم سحر» از قمرالملوک وزیری به آهنگسازی مرتضی نی‌داوود
_ تصنیف «بهار دلکش» منسوب به درویش‌خان در گوشه ی حجاز

منبع اختصاصی آوای فردا