حسین نظری از ناگفته های موسیقی محلی و سنتی پرده برداشت

-بعضی ها دوست نداشتند ما به راحتی کنسرت اجرا کنیم.
-این روزها مخاطبان از کارهای خیلی ضعیف حمایت می کنند!

حسین نظری متولد تیر ماه ۱۳۶۰ در منوجان است. منوجان در جنوب کرمان، شرق هرمزگان و غرب بلوچستان است. نظری، از طایفه ای رودباری است. رودباری ها جزو منطقه مکورانی هستند. مکوران، از هرمزگان تا گوادر پاکستان است و همه دارای یک فرهنگ هستند. پای صحبت های این خواننده محلی می نشینیم:

– از چند سالگی به موسیقی علاقه مند و چطور وارد موسیقی شدید؟

من توسط کسی که در باغ پدرم کار می کرد و ساز قیچک می زد، از ۹ سالگی وارد موسیقی شدم. قیچک، با قوطی حلبی روغن ساخته می شود و من با همین ساز شروع به نوازندگی کردم. در خانواده ما، پدر و پدر بزرگم نی می زدند و آواز می خواندند اما سازی که من می زدم را کار نمی کردند. خانواده من سنتی و تعصبی بودن و ساز من را در بلوچستان و رودبار و هرمزگان قشر خاصی کار می کردند. به همین علت خانواده ام مخالف بودند که این ساز را بزنم. من در سال های ۷۱ تا ۷۴ در گروه سرود مدرسه و جشنواره ها با ساز حلبی تک نوازی می کردم و جایزه می گرفتم. آن زمان پدرم خیلی مخالفت نمی کرد چون می گفت بچه ای و سرگرم! تا اینکه کم کم در شهرمان مشهور شدم و نام و نشان به دست آوردم. خانواده ام مخالفت می کردند و دلیلشان این بود که در منطقه ی ما عاقبت اکثر نوازندگان و خوانندگان اعتیاد است. دیگر اینکه تعصبی بودند و می گفتند در شان خانواده ی ما نیست که تو این ساز را بزنی! در سال های ۷۴ و ۷۵ مخالفت شدید شد و حتی پدرم سازهای مرا شکست! این مخالفت حدود ده سال طول کشید. البته کمی به خانواده ام حق می دهم. آن ها مرا دوست داشتند. حتی به موسیقی هم علاقه داشتند. فقط سازم را دوست نداشتند و نگران آینده ام بودند که خدای نکرده درگیر اعتیاد و … نشوم.

– درباره سبک موسیقیتان توضیح بدهید.

سبک موسیقی من محلی است و سعی کرده ام سبک منطقه ی رودبار زمین را حفظ کنم. چیزهایی که از اساتید یاد گرفتم، ترانه های شاد محلی و برای مراسمات مختلف مثل عروسی و حنا بندون و… اجرا می کنم. سعی می کنم به کمک تجربیاتی که از دانشگاه موسیقی به دست آورده ام کارم را بهتر کنم و کارهای محلی ریشه دار انجام دهم. دوست دارم کارهایم عامه پسند باشند. با چند ساز کار می کنم مثل گیتار و پیانو و … .در واقع می شود گفت محلی و هم سنتی کار می کنم. کارهای سنتی مثل کار هایی که با تار ، سه تار و تنبک هستند و این چنین کاری را با گروه رستاک هم انجام دادم.

– تا کنون چه فعالیت هایی داشته اید؟

در سال ۸۲ توانستم پدرم را راضی کنم و شروع به ضبط کارهایم کردم. کار هایی که طی چند سال ساخته بودم و کارهای استادم را تنظیم کردم و به صورت زیر زمینی چند آلبوم منتشر کردم که باعث شهرت من شد. در شهر خودمان و چند شهر جنوبی آوازه ام پیچید و من ضبط آلبوم را ادامه دادم. در ایران و خارج از ایران با گروه محلی خودم کنسرت داشته ایم و با گروه های دیگر هم همکاری داشته ایم‌. مثلا کار آخرم که کار ترانه «سکینه» است را با گروه رستاک همکاری داشتم. سال۹۳ کارشناسی ام را از دانشگاه عالی موسیقی تهران گرفتم و به جنوب برگشتم‌. قبلا گروهی داشتم به نام «آوای چنگ منوجان» که به دلایلی نامش را تغییر دادم و «تاریک ماه»گذاشتم. با این گروه در شهرهای بزرگ ایران اجرا گذاشته ام. چند سال پیاپی با گروه ارفع کرمان در خارج از ایران مثل ترکیه هم کنسرت برگزار کردم. در بلوچستان و کیش و هرمزگان، بعد از محرم و صفر، تور کنسرت خواهیم داشت. از فعالیت هایم در انتشار آلبوم، آلبومی به نام «کویرانه ها» با اسپانسری و تهیه کنندگی میراث فرهنگی کرمان منتشر کردم. حدود ۱۶ آلبوم دارم که حدود ۶ تای آن ها مختص موسیقی جنوب کرمان است. حدود ۱۰ آلبوم زیر زمینی منتشر کردم که ۸۰ درصد کارشان را خودم انجام داده ام و ۲۰ درصد باقی، کارهای قدیمی بودند. آلبوم رسمی من به نام «ترانه های کبود» به کمک دکتر عماد توحیدی ضبط شد. قرار بود خرداد ماه منتشر شود اما طول کشید. در همین دو سه روز، استارت آلبوم «تاریک ماه» را هم می زنیم. کارهای این آلبوم تنظیم شده اند و باید فقط سازهای زنده بزنیم و میکس و مسترینگ انجام دهیم. آلبوم تاریک ماه در بندر عباس منتشر می شود.

– تاکنون با کدام یک از هنرمندان فعالیت مشترک داشته اید؟

– معروف ترینشان رستاک بود. با استاد بابک مداح در تهران یک کنسرت دو نفره گذاشتم. ایشان استاد دانشگاه موسیقی هلند هستند. با گروه ارفع کرمانی و بچه های محلی هم کار کرده ام. آقای «امید پناهی» هم کارگردانی است که مستندی درباره ی زندگی من ساخت اما در ایران، در جشنواره ها شرکتش ندادند و گفتند خیلی از قسمت هایش باید حذف شود! او هم فیلم مرا برد خارج و قرار است در جشنواره های خارجی شرکت کند. با خیلی های دیگر هم همکاری داشتم که الان حضور ذهن ندارم.

– برنامه های شما در آینده چیست؟

ضبط آلبوم تاریک ماه و برگزاری کنسرت در هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمان است. چند فستیوال خارجی قرار است شرکت کنم

. پارسال هم به این فستیوال ها دعوت شدم اما چون مجرد بودم نتوانستم ویزای شینگن بگیرم. هم چنین می خواهم ادامه تحصیل بدهم و اتنوموزیکولوژی بخوانم. پارسال هم برای کنکور ثبت نام کردم و حتی کتاب هم خریدم، اما فرصت نکردم شرکت کنم چ. اتنوموزیکولوژی، موسیقی قوم شناسی یا انسان شناسی است و زبان خارجی تخصصی می خواهد و من چون زبانم ضعیف است کمی برای انتخاب این رشته تنبل شده ام! از دیگر برنامه هایم این است که به کمک یکی از دوستانم به نام “حجت دهقان” که بسیار مرد با شعور و با سوادی است، مستندی پژوهشی درباره زندگی موسیقی دان های محلی که اسمش از آن ها نیست و کمتر شناخته شده اند با هزینه خودمان بسازیم و اینکه آن اساتید زنده باشند یا نه، فرقی ندارد. بعد از آلبوم تاریک ماه می خواهم آوازهای محلی این منطقه را که دارای اصالت و ریشه هستند جمع آوری کنم. یا خودم می خوانم، یا خواننده ی دیگری خواهد خواند. یک آلبوم ‌آوازی و یک آلبوم حماسی (ریتمیک) ضبط می کنیم که احتمالا برای دو سال دیگر خواهد شد. در سال ۹۸ هم می خواهم موزیک هایی که در عروسی ها اجرا می کنیم، با ترانه های محلی خودشان ضبط کنم و به صورت آلبوم پخش کنم.

-درباره ی کنسرت ۱۸ مرداد امسال برایمان بگویید.

– خیلی بد بود! به ما اجازه ندادند خانم نفیسه روشن را دعوت کنیم و به جایش یوسف تیموری را دعوت کردیم. در سالن کولرها خراب بود و مردم دچار گرما زدگی شدند. یکی از بچه های گروه حالش بد شد و یکی دیگر از گرما دچار تشنج شد و به بیمارستان منتقل شد! عده ای گفتند که کولرها شب قبل از اجرا خراب شده و عده ای دیگر گفتند که بعضی ها دوست نداشتند که ما به راحتی کنسرت اجرا کنیم. بسیار خاطره ی بدی برای ما ماند اما مردم ما را در گرما تنها نگذاشتند. برای سانس دوم ۳۰۰ بلیط فروختیم و اجرای روز دوم را برای اینکه مردم اذیت نشوند لغو کردیم. من اولین بار بود که در منطقه ی خودم اجرا گذاشتم و بعد از این رفتار و صدور مجوز برای ترانه های محلی، به شدت احساس ناامیدی می کنم! در اصفهان و تهران و شهر های بزرگ این ترانه ها به راحتی مجوز می گیرند اما …

-از همکاریتان با آقای «اسلام میرانی» بفرمایید.

-قبل از این کنسرت یک آلبوم با هم کار کردیم. آلبومی که بیشتر محلی بود اما در آن از ساز های کلاسیک هم استفاده شده بود. این کنسرت اولین کنسرت مشترک من با آقای میرانی بود و احتمالا آخری نیز هست!

-امکانات کافی برای اجرای موسیقی سنتی در اختیار هنرمندان این عرصه وجود دارد؟

ما مشکل امکانات داریم‌. من کنسرت های بسیاری در شهرهای بزرگ مثل تهران و اصفهان و حتی خارج از ایران مثل ترکیه برگزار کرده ام و خیلی راحت بوده ام. اما در منطقه ی خودم اولین بار است که اجرا می گذارم. شهرهای جنوبی، مثلا بندر عباس خوب است. در بندر عباس ما به نام تئاتر کنسرت، برنامه گذاشتیم و راحت بودیم. اما در شهر خودم ما را اذیت کردند. به ما مکان مناسب نمی دادند و حتی تصمیم داشتند اجرا را کنسل کنند! بازیگر هم به عنوان مهمان دعوت کرده بودیم، اما مشکلات خیلی زیاد بود. به موسیقی اهمیت نمی دهند. فقط مردم این جا هستند که عاشق موسیقی اند! من تمام دل خوشی و کارهایی که می کنم برای مردم این جاست. مثلا من آلبومی ساختم و حدود ۴۰ میلیون هزینه کردم اما چون سبک کارم محلی بود هیچ اسپانسری پیدا نکردم! با تمام این احوال، آلبوم را رایگان و برای لذت مردم در دسترس قرار دادم. وقتی مردم به من می گویند کارهایت را دوست داریم، این تشکر برای من از تاییدیه ای که از نهاد یا سازمانی بگیرم مهم تر و ارزشمند تر است.

– به نظر شما جامعه ی موسیقی و هواداران چقدر به انتشار کارهای فاخر اهمیت می دهند، در واقع می خواهم بدانم در حال حاضر موسیقی تجاری و مصرفی جایگاهشان نسبت به موسیقی فاخر در چه سطحی هست(فاخر،موسیقی ای است که مردم بعد از سال ها آن را زمزمه کنند و حتی جزئی از صندوقچه خاطراتشان بشود)؟

هوادار بسیار موثر است. کارهای محلی اصلا فروش ندارند. وقتی همان کارها را با ساز های دیگری تلفیق می کنم یا شعرشان را عامه پسند می کنم بیشتر فروش می رود. بالاخره ما غمِ نان هم داریم و مجبوریم سالن پر کنیم. مثلا در عروسی ها اجرا می گذاریم پس مجبوریم برای کسب درآمد کارهای شاد و حتی پاپ هم بخوانیم. مثلا در بندر عباس، پنج سانس، سالن ۷۰۰ الی ۸۰۰ نفری پر می شود. چرا؟ چون روابط عمومی عالی کار ما را تبلیغ می کند. اما اساتید عزیزی هستن که کار فوق العاده محلی انجام می دهند اما در فقر زندگی می کنند‌. نمونه اش استاد سنجری که چند وقت پیش به رحمت خدا رفت. به نوازندگان محلی که سرنا و دهل و مانند این ها می زنند، اصلا توجه نمی شود و کمترین پول را دریافت می کنند. مثلا برای کارهای ارگانی و محلی این هنرمندان را می آورند و ۱۰۰ هزار تومان هم پاد

اش می دهند. مخاطبان موثرند و متاسفانه این روزها مخاطبان اکثرا از موسیقی پاپ و کارهای خیلی ضعیف حمایت می کنند.

منبع اختصاصی آوای فردا