همه چیز درباره ی دستگاه شور

آوای فردا_ سایه برین: شور دستگاهی است که چند آواز مهم از آن منشعب شده‌اند و حتی در دستگاه‌های دیگر نظیر نوا و سه‌گاه نیز تأثیر شور مشهود است.
به همین دلیل دستگاه شور مهم‌ترین دستگاه موسیقی ایرانی است و لقب «مادر همهٔ دستگاه‌ها» را دارد.
پس از تحول مقام به دستگاه، مقام های رهاوی، بزرگ و حسینی، در قالبگوشه‌هایی در دستگاه شور نگه داشته شده‌اند. گوشه‌های حسینی و رهاوی امکان تغییر از شور به نوا و برعکس را فراهم می‌کنند.
در تقسیم‌بندی ارائه شده توسط داریوش طلایی که تمام دستگاه‌ها را با کمک چهاردانگ اصلی توضیح می‌دهد، دانگ اول دستگاه شور یکی از این دانگ‌های بنیادین است.
گوشه‌های دستگاه شور در ردیفِ‌سازی میرزاعبدالله چنین نام برده شده‌اند:
درآمد اول: درآمد
دوم: پنجه شعری
درآمد سوم: کرشمه
درآمد چهارم: رَهاب
درآمد پنجم: اوج
درآمد ششم: ملا نازی
نغمهٔ اول
نغمهٔ دوم
زیرکش سلمک
سلمک
گلریز
مجلس‌افروز
عُزّال
صفا
بزرگ
کوچک
دوبیتی
خارا
قجر
حزین
شور پایین دسته
رَهاب
چهار گوشه
مقدمهٔ گریلی
رضوی، حزین، فرود
شهناز
مقدمهٔ قَرَچه
قرچه
شهناز کت یا عاشق‌کش
گِرِیلی
گریلی شستی
رنگ هشت
ریرنگ شهرآشوب
رنگ ضرب اصول

گوشه‌های دستگاه شور در ردیفِ آوازی[۶۸] محمود کریمیچنین نام برده شده‌اند:
درآمد
کرشمه
درآمد خارا
رهاوی
اوج
شهناز
قرچه
رضوی
رضوی با تحریر جوادخانی
بزرگ
دوبیتی
حسینی
زیرکش سلمک، حزین، فرود
گرایلی
مثنوی

از این بین، هرمز فرهت چند گوشه را گوشه‌های اصلی می‌داند که عبارتند از:
سلمک
ملا نازی
گلریز
بزرگ
خارا
قجر
غزال
شهناز
قرچه
حسینی
بیات کرد
گریلی

همچنین برونو نتل به نقل از منوچهر صادقی می‌نویسد که صادقی گوشه‌های درآمد، شهناز، قرچه، رضوی، و حسینی را جزو گوشه‌های اصلی یا شاه‌گوشه‌ها می‌داند.

درباره ی دستگاه شور بیش از سایر دستگاه ها تحقیق شده است. تعدادی از این تحقیق ها عبارت اند از :

_ کتاب آواز شور، از محمد تقی مسعودیه
_ مقاله ی چارچوب اصولی ایجاد فواصل در دستگاه شور، از دکتر خاچی
_ کتاب مفهوم دستگاه در موسیقی ایران، از هرمز فرهت
_ کتاب ردیف موسیقی ایران، از برونو نتل

هم چنین قطعات معروفی که در دستگاه شور اجرا شده اند عبارت اند از :
_ آلبوم یاد ایام از محمدرضا شجریان
_ آلبوم زیبا ترین از علیرضا افتخاری
_ قطعه ی مرا عاشق، آلبوم نجوا و آلبوم شور انگیز از شهرام ناظری