13 اکتبر 1937 فقط یک هنرپیشه دارد و آن خودم هستم

اگر به موسیقی بها دهند نابغه ها متولد می‌شوند

گفت و گوی تلفنی آوای فردا با استاد لوریس چکناواریان

مقدمه: قرار شد با استاد مصاحبه تلفنی کوتاهی داشته باشم، تماس گرفتم، به سرعت پاسخ دادند؛ بعد از معرفی، گفتند: در حال مکالمه با پاریس هستم، لطفا یک ربع دیگر تماس بگیرید. فوری عذرخواهی و ارتباط را قطع کردم، حدود بیست دقیقه بعد، با استرس در حال بالا پایین کردن سوال هایم بودم که استاد چکناواریان خودشان با من تماس گرفتند! هر قدر خواهش کردم که موظفم من تماس بگیرم، گفتند خانوم گلچین هیچ فرقی نمی‌کند، قرار است با هم صحبت کنیم، این اقدام ستودنی استاد در کنار مهربانی، خوش خلقی، تواضع و فروتنی‌شان (که جمیع این صفات نیکو را در مدت کوتاهی هم بروز می‌دهند)، مرا یاد بعضی از هنرمندان امروزی انداخت که در برخورد با مخاطبین و اهالی رسانه، هیچ شباهتی به پیشکسوتان خود ندارند!

درباره فیلم مستندی که براساس زندگی شما اکران شده برایمان بفرمایید؟
-تا آنجا که من می‌دانم موزه موسیقی ایران توسط آقای مرادخانی به آقای بکتاش آبتین (کارگردان فیلم ۱۳ اکتبر ۱۹۳۷ ) سفارش ساختن چند فیلم درباره آهنگسازها از جمله آقای فرهاد فخرالدینی، چند نفر دیگر و من را داده بودند.

نظرتان درباره فیلم چیست؟
-فیلم در مورد زندگی روزانه من است، صحنه های مختلفی از بچگی ام، زندگی و هنرم؛ فقط یک هنرپیشه دارد (با خنده) و آن خودم هستم!

در فیلم نکته ای بود که حس کنید جای آن خالی است؟
-من دیروز (یازدهم شهریور 97) فیلم را دیدم و در مراسم هم گفتم، این فیلم به اندازه شش سال از من دور شده، آن چیزی که امروز هستم خیلی با آن فاصله دارد، زندگی رو به پیشرفت است، ما رو به جلو می‌رویم، من سعی می‌کنم که قدم بردارم و حرکت کنم؛ به هر حال این فیلم اسوه ای از شش سال پیش من بود، یک تابلوی نقاشی!

استاد دلخور نشدید که فیلم مجوز اکران عمومی دریافت نکرد؟
-چرا… اما حتما فکر کردند فیلم خوبی نیست که اکران عمومی نکردند، اما با هرکس که فیلم را دیده صحبت کردم، همه گفتند فیلم خوبی شده.

بله استاد همینطور است چون به زندگی شما پرداختند، بسیار هم فیلم خوبی است.
-(استاد با خوشحالی) واقعا؟ شما دیدید؟ کی؟ خوشتان آمد؟
بله، دیدم، قبل از اینکه با شما صحبت کنم، فیلم را تماشا کردم؛ واقعا دوست داشتم. خیلی زیبا بود، خدا حفظتان کند برایمان.

استاد چند سال هست در ایران زندگی و در داخل کشور فعالیت می‌کنید؟
-من همیشه ایران بودم خانوم گلچین، هیچ وقت به طور کامل ایران را ترک نکردم، همیشه در رفت و آمد بودم، فقط پنجاه سال پیش، زمانی که در آمریکا استاد دانشگاه بودم، چون شرایط رفت و آمد سخت بود، مدتی نیامدم، ولی من ایرانی هستم و متعلق به این سرزمین، من باید اینجا باشم، اینجا سرزمین پدرم کوروش است که من بسیار به او افتخار می کنم، من باید در خاک ایران باشم، چون از آن الهام می‌گیرم، هرچه دارم از خدا و مردم دارم و بابت آن خدا را شکر می کنم.

آرزویی در عرصه موسیقی هست که هنوز به آن دست پیدا نکردید؟
-آرزو خیلی چیز خوبی است، آدم باید آرزو داشته باشد، آرزو همان هویجی است که خرگوش به دنبالش می‌دود، بیشتر آرزوهای آدم حقیقت ندارد و فانتزی است، خدا را شکر که به بعضی از آرزوهایمان نمی‌رسیم، ممکن است انسان با یک آرزو شکست بخورد و حتی بمیرد؛ بدون آرزو هیچکس نباید زندگی کند، ما باید آرزو کنیم، اگر خوب باشد، خدا آن را حمایت می‌کند.

از بین شاگردانتان یا موزیسین های جوان امروزی در موسیقی کلاسیک، شخصی هست که به نظر شما در آینده فرد برجسته ای همپای خودتان شود؟
-من شاگردی ندارم، در دانشگاه نیستم، دیگر تدریس نمی‌کنم، اما صد درصد هستند، امروز جوانان از طریق اینترنت با دنیا در ارتباط هستند، زمانی که ما می‌خواستیم یک سمفونی بتهون گوش دهیم باید گرامافون را کوک می‌کردیم، صفحه را می‌گذاشتیم و هر ده دقیقه یکبار هم باید صفحه را عوض می‌کردیم، پیدا کردن فیلم های اپرا و دسترسی و تماشای فیلم ها خیلی سخت بود، اما جوانان امروز خیلی بیشتر می‌توانند پیشرفت کنند. اگر به موسیقی بها دهند، نابغه ها در مملکت متولد می‌شوند. جوانان فقط به تشویق و حمایت احتیاج دارند.

درباره رهبری ارامنه بعد از زلزله ارمنستان بفرمایید؟
-زلزله بهانه بود، سال ها هدفم بود به ارمنستان خدمت کنم، دینی داشتم از زمان پدربزرگم؛ خانواده پدرم را با تبر کشته بودند، پدرم از زندان استالین فرار کرده بود. وقتی به ارمنستان رفتم، خدا کمکم کرد که موفق شدم مردم قبولم کنند، آنقدر بین مردم محبوب بودم که دولت کمونیست نتوانست مرا زندانی کند و به لطف خدا و مردم دوباره پرچم سابق ارمنستان را بالا بردم.

استاد قرار هست اجرای ارکستر جدید از شما ببینیم؟
-بله، فعلا که دو ماه محرم و صفر است، اما برای بعد از آن احتمالا در ماه آذر اجرا خواهیم داشت، البته زمان آن هنوز قطعی نشده.

ممنون از اینکه برایمان وقت گذاشتید.
-من از شما ممنون هستم که توجه دارید.

منبع: اختصاصی آوای فردا